Supervivere

Gewijzigd op : 5-9-16

De tentoonstelling ging de titel krijgen “50 Years After 1965: The History of Finding the Truth”, maar omwille van verscheidene redenen, voornamelijk veiligheid, hebben de organisatoren de titel veranderd naar “Rekoleksi Memori”. Deze tentoonstelling had de vorm van een tijdelijke museum. De nationale commissie voor mensenrechten (Komnas HAM) trad op als hoofdorganisator van dit grote evenement, in samenwerking met the Jakarta Arts Council (Dewan Kesenian Jakarta) en Partisipasi Indonesia – een groep van jonge mensen als initiator van het hele programma. De locatie was Taman Ismail Marzuki (TIM) in Cikini, Jakarta, een prominent centrum voor kunst en cultuur in de Indonesische hoofdstad, Jakarta. TIM heeft zes moderne gebouwen bestemd voor optredens en tentoonstellingen, alsook een galerij, archief en cinema. Vanaf 4 – 10 december waren er dagelijks vertoningen van mensenrechtenfilms, met onder andere “The Act of Killing” en “The Look of Silence” (Joshua Oppenheimer), “40 years of Silence” (Robert Lemelson). Dit filmfestival werd gesteund door Movies That Matter van Amnesty International in Nederland. De opening van de tentoonstelling “Rekoleksi Memori” nam plaats op 7 december, waarin de speech van het hoofd van Komnas HAM luidde “een sterke staat is er één die op eerlijkheid is gebouwd, en die haar eigen waarheid/geschiedenis kent”. Dit was exact wat de bezoekers te zien kregen: alternatieve narraties. Gezien de decennia lange hersenspoeling door het regime van de dictatuur Soeharto (aan de macht in 1966 – 1998), waar enkel hun versie van “de waarheid” bestond – één en al propaganda -, lieten deze andere verhalen de mensen gechoqueerd achter. Hierbij hebben mijn fotoreeks en video interviews met Indonesische bannelingen in West Europese landen een belangrijke rol gespeeld. Ik toonde ook een kopij van het bevel van de Indonesische bevoegdheid in Chekoslowakije, de aanleiding tot het staatloos zijn van meer dan duizend Indonesiërs die na de tragedie van 1965 zonder identiteit in het buitenland hebben moeten dwalen en wel dertig jaar lang niet naar huis konden gaan. Mijn werk werd door Joachim Naudts (FoMu Antwerpen) gecureerd en heeft als titel “(De/Re)Construction”. In Jakarta heb ik een nieuwe korte video kunnen maken met assistentie van Partisipasi Indonesia, “Bunuh” (Kill) om deze reeks te vervolledigen. Het hele evenement kende een groot succes. Naast het filmfestival en de tentoonstelling, waren er ook muziekoptredens, discussiefora en kraampjes van verschillende organisaties. Het bezoekersaantal van de expositie alleen liep boven de 3000, met hoog bezoek van de presidentiele staff, de minister van het gerecht en mensenrechten, buitenlandse ambassadeurs, etc. Er werd over “Rekoleksi Memori” heel veel geschreven online en offline, door zowel lokale als internationale journalisten. De website www.lawanimpunitas.com (= against impunity) bevat het geheel programma en meer informatie over dit prachtige initiatief. Door de aanpak kon dit evenement veilig verlopen. Terzelfdetijd was er een evenement van The Jakarta Arts Council, ook over 1965, geannuleerd door de politie wegens dreiging van enkele groeperingen. Overal in Indonesië krijgen dergelijke initiatieven betreffende 1965 nog steeds bedreigingen door militiegroepen en zelfs een verbod door het staatsapparaat. In januari jongstleden werd ik uitgenodigd door het studiecentrum voor democratie en mensenrechten van Universiteit Sanata Dharma in Yogyakarta, in een panelforum met een docente uit National University of Singapore, om mijn visuele strategie toe te lichten in het voorbrengen van het overgevoelige onderwerp. In februari heeft Partisipasi Indonesia mijn reeks solo tentoongesteld in Utan Kayu 68H, een gevestigde kunst community in Jakarta. Hierbij werd een mooie filosofische tekst geschreven over mijn werk door een jonge docent aan Universiteit Defensie, Jakarta, waarmee ik in een discussieforum heb samengezeten.